Motor ve Araç Tekniği
Şarj Sistemi
Araç motoru çalıştığı sürece alternatör (şarj dinamosu) aracılığıyla aküyü sürekli şarj eden ve aracın elektrik ihtiyacını karşılayan sistemdir.
Şarj Sisteminin Amacı
Şarj sistemi, araçta kullanılan elektrik enerjisini üretmek ve depolamak için tasarlanmıştır. Motor çalışırken elektrik ihtiyacını karşılar ve aynı zamanda aküyü yeniden şarj eder.
Bu sistem olmasaydı, araç yalnızca aküdeki sınırlı enerjiyle kısa süre çalışabilir ve elektrikli donanımlar (farlar, radyo, klima vb.) devre dışı kalırdı.
Not: Şarj sistemi, aracın elektrik “kalp atışıdır”. Motor çalıştığı sürece enerji üretimi devam eder.
Şarj Sisteminin Temel Parçaları
Şarj sistemi birkaç ana bileşenden oluşur ve bu parçalar birbiriyle uyumlu şekilde çalışır:
Alternatör (Jeneratör): Mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürür. Motorun kayış sistemiyle döner.
Voltaj Regülatörü: Alternatörün ürettiği akımı dengeleyerek aküye uygun voltajta (genellikle 13,5–14,5 V) gönderilmesini sağlar.
Akü (Batarya): Motor çalışmazken enerji sağlar, çalışırken alternatör tarafından şarj edilir.
Şarj Göstergesi (Kırmızı Akü Lambası): Sistemde arıza olduğunda gösterge panelinde yanar.
Kayış ve Kasnak Sistemi: Alternatörü motordan aldığı mekanik güçle döndürür.
Günlük örnek: Akü lambası yanıyor ve farlar zayıflıyorsa, muhtemelen alternatör kayışı kopmuş ya da şarj sistemi arızalanmıştır.
Şarj Sisteminin Çalışma Prensibi
Motor çalıştığında, krank milinden alınan dönme hareketi kayış aracılığıyla alternatöre iletilir. Alternatör, bu mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çevirir.
Üretilen akım, voltaj regülatörü tarafından sabit seviyede tutulur ve aküye gönderilir. Böylece akü sürekli dolu kalır ve tüm elektrikli sistemlere enerji sağlanır (aydınlatma, radyo, silecek, klima, sensörler vb.).
Not: Alternatör, yalnızca motor çalışırken enerji üretir; bu yüzden uzun süre rölantide ya da kısa mesafelerde kullanım, akünün tam dolmamasına neden olabilir.
Kısa Özet
Şarj sistemi, elektrik enerjisini üretir ve aküyü şarj eder.
Alternatör, voltaj regülatörü, akü ve kayış sistemi temel bileşenlerdir.
Şarj arızası, akü lambasının yanması veya elektrik donanımlarının zayıf çalışmasıyla anlaşılır.