Tanım ve Amacı

Mesleki yeterlilik belgeleri, sürücülük mesleğini ticari olarak yapan kişilerin sahip olması gereken eğitim, bilgi ve beceriyi belgeleyen resmi sertifikalardır. Bu belgeler, yalnızca araç kullanma yetkinliğini değil, aynı zamanda trafik güvenliği, taşıma kuralları, araç bakımı ve yolcu/yük güvenliği konularında da profesyonel yeterliliği gösterir.
Amaç, karayolu taşımacılığında görev yapan sürücülerin belirli standartlara sahip olmasını sağlamak ve kazaları en aza indirmektir.

Not: Mesleki yeterlilik belgesi, ehliyetin yerine geçmez; ehliyete ek olarak alınması gereken bir belgedir.

Mesleki Yeterlilik Belgelerinin Türleri

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’ne göre, taşımacılık faaliyetinde bulunan sürücülerin sahip olması gereken bazı temel belgeler şunlardır:

1.     SRC Belgeleri (Sürücü Mesleki Yeterlilik Belgeleri):
Ticari araç kullanan sürücüler için zorunludur.

• SRC 1: Uluslararası yolcu taşımacılığı yapan sürücüler

• SRC 2: Yurtiçi yolcu taşımacılığı yapan sürücüler

• SRC 3: Uluslararası eşya ve yük taşımacılığı yapan sürücüler

• SRC 4: Yurtiçi eşya ve yük taşımacılığı yapan sürücüler

• SRC 5: Tehlikeli madde (ADR) taşımacılığı yapan sürücüler

🟩 Örnek: Bir otobüs şoförü SRC 2, uluslararası tır şoförü ise SRC 3 belgesine sahip olmalıdır.

2.     Psikoteknik Belgesi:
Sürücünün psikolojik ve fiziksel uygunluğunu ölçen bir değerlendirme belgesidir.

• Tepki süresi, dikkat, koordinasyon ve stresle başa çıkma gibi testleri içerir.

• Özellikle ticari sürücüler için her 5 yılda bir yenilenmesi zorunludur.

Not: Psikoteknik belgesi olmayan sürücülere trafikte ticari araç kullandıkları tespit edilirse ceza uygulanır.

3.     ADR (Tehlikeli Madde Taşımacılığı) Belgesi:
Patlayıcı, yanıcı, zehirli veya çevreye zararlı madde taşıyan sürücülerin alması gereken özel yeterlilik belgesidir.
Bu belge, SRC 5 belgesiyle birlikte alınır ve özel eğitim gerektirir.

Belgelerin Önemi ve Denetimi

Mesleki yeterlilik belgeleri, sadece sürücünün bilgisini değil, aynı zamanda sorumluluk bilincini de ölçer.
Uygun belgeye sahip olmayan sürücü veya işletme, trafikten men, para cezası ve taşıma belgesi iptali gibi yaptırımlarla karşılaşabilir.

Not: Belgelerin geçerlilik süresi dolmadan yenilenmesi gerekir; aksi hâlde sürücü, belgeli sayılmaz.

Kısa Özet

• Mesleki yeterlilik belgeleri, ticari taşımacılık yapan sürücülerin eğitimli ve yetkin olduğunu kanıtlar.

• SRC, Psikoteknik ve ADR belgeleri en önemli yeterlilik belgeleridir.

• Belgeleri olmadan ticari araç kullanmak yasaktır ve cezai yaptırımla sonuçlanır.