Geçiş Üstünlüğü Nedir?

Geçiş üstünlüğü, görev sırasında belirli araçların trafik kurallarına (ışık, hız, geçiş sırası gibi) uymadan yol alabilmelerine verilen özel haktır. Bu hak, yalnızca acil durumlarda ve görev anında kullanılabilir.
Geçiş üstünlüğüne sahip araçların amacı, can, mal veya kamu güvenliğini korumaktır.

Not: Geçiş üstünlüğü, sadece görev sırasında geçerlidir. Siren veya tepe lambası kapalıyken bu araçlar da diğer sürücülerle aynı kurallara tabidir.

Geçiş Üstünlüğüne Sahip Araçlar

Karayolları Trafik Kanunu’na göre aşağıdaki araçlar, görev hâlindeyken geçiş üstünlüğü hakkına sahiptir:

1.     🚑 Ambulanslar

• Hasta veya yaralı taşıyan, sağlık hizmeti sunan araçlardır.

• Siren ve tepe lambası aktifken diğer araçlar derhal yol vermelidir.

2.     🚒 İtfaiye Araçları

• Yangın, patlama veya kurtarma olaylarına müdahale ederken bu hakkı kullanır.

3.     🚓 Polis ve Jandarma Araçları

• Asayiş, güvenlik, acil takip veya müdahale görevlerinde geçiş üstünlüğüne sahiptir.

4.     🚨 Afet ve Kurtarma Araçları

• Deprem, sel, heyelan gibi doğal afetlerde arama-kurtarma faaliyetinde bulunan araçlardır.

5.     🚔 Koruma Araçları

• Cumhurbaşkanı, devlet erkânı veya resmi konukların koruma görevinde kullanılır.

6.     🚛 Sivil Savunma ve Acil Müdahale Araçları

• Kamu güvenliği veya kurtarma hizmeti amacıyla görev yapan araçlardır.

Not: Bu araçların geçiş üstünlüğü kullanabilmesi için tepe lambası ve siren sistemlerini aktif hâlde bulundurması gerekir.

Diğer Sürücülerin Sorumlulukları

Geçiş üstünlüğüne sahip araç yaklaştığında diğer sürücüler:

• Yolun sağına yanaşmalı veya durmalıdır.

• Kavşak içindeyse, geçiş tamamlanana kadar hareket etmemelidir.

• Bu araçların geçişini engelleyecek şekilde şerit değiştirmemeli veya hızını artırmamalıdır.

🟩 Örnek: Ambulans siren sesi duyulduğunda sağa yanaşıp durmak, hem yasal hem insani bir sorumluluktur.

Not: Geçiş üstünlüğü olan araca yol vermemek, ciddi trafik cezası gerektirir ve kazaya sebep olunursa adli sorumluluk doğar.

Geçiş Üstünlüğünün Sınırları

• Bu araçlar, geçiş üstünlüğünü trafik güvenliğini tehlikeye sokmadan kullanmalıdır.

• Görev bitiminde normal trafik kurallarına uymak zorundadırlar.

• Gereksiz siren ve tepe lambası kullanımı yasaktır ve cezalandırılır.

Kısa Özet

• Geçiş üstünlüğü; ambulans, itfaiye, polis, jandarma, kurtarma ve koruma araçlarına görev hâlinde tanınır.

• Bu araçlara yolun sağına çekilerek yol verilmelidir.

• Geçiş üstünlüğü, sadece görev sırasında ve güvenliği tehlikeye atmadan kullanılabilir.