Motor ve Araç Tekniği
Direksiyon – Ön Düzen Sistemi
Sürücünün araca yön vermesini sağlayan direksiyon mekanizması ile tekerleklerin yola dengeli basmasını sağlayan ön düzen ayarlarının bütünüdür.
Direksiyon Sisteminin Amacı
Direksiyon sistemi, sürücünün aracın yönünü kontrol etmesini sağlayan mekanizmadır. Sürücü direksiyon simidini çevirdiğinde, bu hareket mekanik veya hidrolik yollarla tekerleklere iletilir ve aracın yönü değişir.
Sistemin temel görevi, sürücünün en az kuvvetle, güvenli ve hassas bir şekilde yönlendirme yapmasını sağlamaktır.
Not: Direksiyon sistemi yalnızca yön vermekle kalmaz; aynı zamanda sürüş güvenliği, konfor ve yol tutuşu üzerinde de doğrudan etkilidir.
Direksiyon Sisteminin Temel Parçaları
Direksiyon sistemi, sürücünün hareketini tekerleklere ileten birçok bağlantıdan oluşur:
Direksiyon Simidi: Sürücünün kumanda ettiği ana parçadır.
Direksiyon Mili: Simitten gelen dönme hareketini kutuya iletir.
Direksiyon Kutusu: Dönme hareketini doğrusal harekete dönüştürür.
Pinyon ve Dişli Mekanizması: Pinyon dişlisi, direksiyon kutusundaki kremayer dişli ile etkileşerek tekerlekleri yönlendirir.
Rot Kolları: Direksiyon kutusundan gelen hareketi tekerleklere aktarır.
Rot Başları: Esnek bağlantı elemanlarıdır; titreşimleri azaltır ve düzgün yön değişimi sağlar.
Günlük örnek: Direksiyon simidinde boşluk veya titreme varsa, rot başları veya direksiyon kutusu aşınmış olabilir.
Direksiyon Sisteminin Türleri
Modern araçlarda farklı direksiyon destek sistemleri bulunur:
Mekanik Direksiyon: Tamamen sürücü gücüyle çalışır. Günümüzde küçük araçlarda nadir kullanılır.
Hidrolik Direksiyon: Motor gücüyle çalışan hidrolik pompa, sürücüye destek sağlar. Dönüşler daha yumuşaktır.
Elektro-Hidrolik Direksiyon: Elektrik motoru, hidrolik pompayı çalıştırır; enerji verimliliği sağlar.
Elektrikli Direksiyon (EPS): Tamamen elektrik motoru desteklidir. Yakıt tasarrufu ve hassas kontrol sunar.
Not: Elektrikli direksiyon sistemleri, düşük hızda yumuşak, yüksek hızda ise daha sert tepki vererek güvenliği artırır.
Ön Düzen Sistemi
Ön düzen, aracın tekerlek açılarını ve süspansiyon geometrisini ifade eder. Direksiyon sistemiyle birlikte çalışarak aracın düzgün yönlendirilmesini ve dengeli lastik aşınmasını sağlar.
Ön düzen ayarları genellikle şu açıları kapsar:
Kamber Açısı: Tekerleğin dikey eksene eğimi; yol tutuşu etkiler.
Kaster Açısı: Direksiyonun kendi kendine düz konuma dönmesini sağlar.
Toe (Ayak) Açısı: Tekerleklerin önden veya arkadan birbirine yakınlığı; lastik aşınmasını etkiler.
Günlük örnek: Aracınız bir tarafa çekiyorsa veya lastikler eşit aşınmıyorsa, ön düzen ayarı bozulmuş olabilir.
Kısa Özet
Direksiyon sistemi, aracın yönlendirilmesini sağlar; rot kolları ve direksiyon kutusu ana parçalardır.
Hidrolik ve elektrikli sistemler, sürücüye güç desteği sağlar.
Ön düzen, tekerlek açılarını belirleyerek yol tutuşu ve lastik ömrünü doğrudan etkiler.